Skaldowie - koncert z okazji 50-lecia, Progresja, Warszawa, 22.05.2016

Miła niespodzianka zorganizowana przez Jacka Leśniewskiego z kultowego sklepu muzycznego Megadisc, gdzie wielu przetraciło małe fortuny na "absolutne rarytasy w limitowanej edycji z 1969, z fioletowym labelem i literówką na okładce". Skaldowie kojarzą się powszechnie z Kuligiem, Prześliczną Wiolonczelistką i Wiosną, natomiast pan Jacek "załatwił nam" (nam, czyli typom szukającym bardziej nieoczywistych form muzycznych) koncert opierający się na repertuarze z progresywnych płyt zespołu. Tak, były takie, chociaż mam wrażenie, że jakaś nieokreślona siła nadprzyrodzona robi wszystko, byśmy my, naród polski, o tym nie wiedzieli. Ostatnimi laty pojawiła się co prawda odsiecz w postaci małych wydawnictw, które publikują archiwalne nagrania naszych klasyków, w tym m.in odgrzebane gdzieś w piwnicach, rewelacyjne koncerty SBB czy właśnie Skaldów, ale w powszechnej świadomości polska muzyka rozrywkowa to te kilkaset piosenek wałkowanych przez rozmaite Radia Pogoda plus twory współczesne, którym w znakomitej większości do znakomitości bardzo daleko.

Dla niezorientowanych w temacie – od końca lat 60. do 1976 roku Skaldowie cierpieli na swoiste rozdwojenie jaźni. Grali i nagrywali naprawdę dobre piosenki, które oczarowywały publiczność polskich festiwali. Ich wysoki poziom zawdzięczamy przede wszystkim talentowi i klasycznej edukacji muzycznej kompozytora większości materiału, Andrzeja Zielińskiego, ale oczywiście spory wpływ na atrakcyjność materiału miały góralskie inklinacje obojga braci Zielińskich. Druga twarz Skaldów ma jednak zupełnie inny wyraz. Wyjazd na dwumiesięczna trasę po USA w 1969 zaowocował m.in sprowadzeniem przez starszego z braci Zielińskich oryginalnych organów Hammonda, a dodatkowo pozwolił zaznajomić się zespołowi na własne uszy z ówczesnymi modami i trendami muzyki “zgniłego zachodu”. Efekty słychać na kolejnych płytach Skaldów, a kulminacją (rozłożoną w czasie) są dwie suity: Krywaniu, Krywaniu (na płycie w 1972) oraz Stworzenia Świata Część Druga (1976). W międzyczasie zespół także grywał naprawdę ostro, czego dowodem materiał zawarty na wydanym niedawno CD  Live in Germany z 1974. Tylko…o tym wiedzą dociekliwi. Całej reszcie pozostają po prostu piosenki.

“Dociekliwi” zebrali się w ten ciepły, majowy wieczór w celu celebracji właśnie progresywnej części dorobku Skaldów. Co prawda zespół nie mógł się powstrzymać i kilka “przebojów opolskich” jednak zaserwował, ale można to wybaczyć, bo po pierwsze, jak już wspomniałem, są to dobre piosenki, po drugie Andrzej Zieliński podlewał je tego wieczoru gęstym, hammondowym sosem (grał na Hammondzie C3), wobec czego zabrzmiały naprawdę rasowo. Zespół został zapowiedziany przez organizatora (i konferansjera w jednej osobie) jako najlepszy w historii polskiego rocka, co słuchacz zaznajomiony chociażby z SBB może uznać za podlegające dyskusji, ale wszyscy, którzy uczestniczyli w tym niedzielnym misterium, przyznają, że Skaldowie to w tej historii absolutna perła.

Główną atrakcją tego dwuipółgodzinnego koncertu były przede wszystkim dwie wspomniane suity – prawdziwa uczta dla uszu. Pełne karkołomnych, ale jednocześnie stylowych, partii solowych organów i skrzypiec, cytatów z klasycznych kompozytorów (Krywaniu, Krywaniu), iskrzące się istnie młodzieńczą radością grania. Radość gościła też na twarzach słuchaczy, bo prostu nie da się nie uśmiechnąć do takiej muzyki. Porywa i unosi, jednocześnie uświadamiając jak wspaniałych mieliśmy w kraju muzyków. SBB, Niemen, Skaldowie…to tylko wierzchołek góry pełnej skarbów. Odkrywajmy je i organizujmy takie koncerty, póki żyjący twórcy tej muzyki mają zdrowie i siłę, by grać – bo jak wiemy śmierć, szczególnie ostatnio, zbiera w tej branży ponure żniwo. Oprócz suit pojawiły się m.in przecudnej urody Od wschodu do zachodu słońca, Śpiewam, bo muszę, Katastrofa, Znikający Punkt oraz cała druga strona LP Krywań, Krywań. Wpleciono również tytułową kompozycję lidera z jego solowej płyty, ale powiedzmy dyplomatycznie, że odstawała ona stylistycznie od pozostałych dań wieczoru.

Zespół wspomagali na scenie córka Gabriela (wokal) i zięć Rafał (perkusjonalia) Jacka Zielińskiego, natomiast na jeden utwór pojawił się gość specjalny. Tylko jeden utwór, powiecie…ale cóż to było za tornado! Gdy tylko Stanisław Wenglorz (współpracował ze Skaldami pod koniec lat 70. XX wieku) rozpoczął partię wokalną Nie widzę ciebie w swych marzeniach (poprzedzoną kapitalną, kansasowską, instrumentalną introdukcją), po sali rozległ się pomruk niedowierzania i niemal fiycznie czuć było, jak każdy z osobna wstrzymuje oddech. A potem entuzjastyczny wybuch euforii – bo to właśnie było TO. W ułamku sekundy przenieśliśmy się w czasie i przestrzeni na Woodstock ’69 – takie wrażenie musiał wtedy wywrzeć Joe Cocker prezentując With a little help from my friends! Ale to nie Joe, to nasz (chociaż od lat na stałe mieszkający w Niemczech…) Stanisław! To wykonanie było absolutnie wyjątkowe i porywające i nie dziwi natychmiastowa owacja na stojąco jeszcze przed wybrzmieniem ostatnich nut. Czapki z głów…i tylko szkoda (dla nas), że Pan Stanisław nie zrobił takiej kariery, na jaką zasługiwał. Wokalnie “gniecie” większość naszych rockowych gardeł, a ma już przecież swoje lata…

Sam zespół-gospodarz całość koncertu zagrał i zaśpiewał naprawdę porywająco. Uwagę przyciągała także konferansjerka Jacka Zielińskiego – taka staromodna, z zapowiadaniem każdego utworu, wymienianiem autorów muzyki i tekstu. Tak się już nie robi. Nie wszędzie taki styl by pasował, ale tu pasował idealnie. Całość zakończyła przebojowa Wiosna, podczas której już cała publika stała i tańczyła.

Minusy? Zapowiedziana oficjalnie sesja rozdawnictwa autografów przebiegła w totalnym chaosie. Muzycy składali podpisy przez barierki, koło sceny, wobec tego nie było nawet na czym oprzeć dostarczonych przez organizatorów plakatów – większość podpisów kreślona była “w powietrzu”, co wydłużało tylko cały proces i prowadziło do frustracji (“wysychające” od trzymania w poziomie markery).  Szczytem egoizmu popisali się fani z całymi naręczami płyt – jak już dorwali się do któregoś muzyka, to nie darowali, aż nie podpisał wszystkich podsuniętych mu płyt, singli i pocztóweczek. Czyli jeden “fan” wymagał czasem kilkudziesięciu podpisów od jednego członka zespołu! A pozostali czekający tłoczyli się w (niezorganizowanej) kolejnce bez pewności czy załapią się na choć jeden autograf, bo całość przedłużała się w nieskończoność. I jeszcze te gadki… “Andrzejku, mordko ty moja, co tam u ciebie słychać…” (to starszy, siwawy pan w baseballówce) albo “byliśmy na koncercie w mieście X, tam nie udało się porozmawiać,  więc teraz zapytam…” – i tu wylewa się potok przemyśleń autora wypowiedzi, który będąc członkiem oficjalnego fan clubu zespołu MÓGŁBY chyba porozmawiać z artystą w bardziej sprzyjających okolicznościach. Ale NIE, ci ludzie w d… mają innych i jakąś taką podstawową przyzwoitość. Nie pomagają nawet kąśliwe komentarze za plecami i ogólny napór tłumu – koleś musi mieć 30 podpisów (nie wiem po co, na handel?) i swoje powiedzieć, choćby nie wiem co. Asertywność level hard albo głębokie upośledzenie, ale raczej stawiam na to drugie.

A oprócz tego było miło :)